Foto: dennenspanner

Dit jaar doen we enkele onderzoeken naar nachtvlinders. Lees hier meer over de methoden die we gebruiken. Wanneer alle resultaten binnen zijn delen we deze natuurlijk ook!

Belangrijke maar bedreigde soortgroep

Nederland kent een grote variatie aan nachtvlinders met 841 soorten macronachtvlinders. Daarmee is het een groot deel van het totale aantal vlindersoorten in Nederland (ca. 2400). Behalve macronachtvlinders zijn er 53 soorten dagvlinders en ruim 1480 micronachtvlinders (Vlinderstichting, 2020)

De soortgroep nachtvlinders vertegenwoordigt een belangrijk deel van de natuurwaarden in een gebied (bestuiving van planten, prooidier voor vogels en vleermuizen). Toch wordt de soortgroep (vooral) in ecologisch onderzoek voor ruimtelijke ontwikkeling vaak overgeslagen omdat er vrijwel geen Nederlandse soorten op de lijst beschermde dieren voorkomen.

De voorlopige Rode Lijst van macronachtvlinders van de Vlinderstichting laat een verontrustend beeld zien: er zijn de afgelopen eeuwen zo’n 8% van de soorten verdwenen (ca. 70  van de 841 soorten) en nog eens 47% van de soorten is in meer of mindere mate bedreigd (Vlinderstichting, 2020). 

Aangetrokken door licht

Nachtvlinders zijn vrij eenvoudig te inventariseren zonder een al te hoge onderzoeksinspanning omdat veel nachtvlinders aangetrokken worden door licht. Er zijn diverse methoden om nachtvlinders met behulp van een lichtbron aan te trekken.

LedEmmer

Voor ons onderzoek is gekozen voor de LedEmmer, een nachtvlinderval ontwikkeld door de Vlinderstichting. Op de LedEmmer is een UV-ledlamp aangesloten die  nachtvlinders binnen een straal van ca. 25 meter  via een trechter in een emmer lokt. Door de trechter kunnen de vlinders de emmer moeilijk verlaten en zullen ze een plekje zoeken in het schuilmateriaal wat in de emmer wordt geplaatst. In de vroege ochtend worden de emmers opgehaald door de onderzoeker en wordt per meetpunt geregistreerd welke soorten en aantallen zijn gevangen.

Zo gestandaardiseerd mogelijke methode

De monitoring vindt plaats bij gunstige weersomstandigheden: geen regen of (harde) wind, en bij nachttemperaturen boven de 8° C. Helemaal dekkend voor de biodiversiteit van nachtvlinders is het onderzoek vermoedelijk niet, omdat bepaalde soorten sterker worden aangetrokken door lokstoffen (bijv. in rottend fruit) dan door licht. Door ervoor te kiezen uitsluitend de LedEmmers te gebruiken, zetten we echter in op een zo gestandaardiseerd mogelijke methode die weinig gevoelig is voor verschillen in uitvoering door meerdere onderzoekers. Enkel de grotere nachtvlindersoorten (macro’s), worden meegenomen in dit onderzoek. De determinatie van de kleinere nachtvlindersoorten (micro’s) is specialistisch en tijdrovend en daardoor niet haalbaar.

Waardevolle resultaten

Hoewel er voor een sterke statistische analyse een groter aantal replica’s nodig is (vooral bij een klein verschil in aantallen of soorten), verwachten we dat er toch een beeld zal ontstaan van het nut van een dergelijke uitbreiding van het aanwezig habitat. En zelfs als er geen duidelijk effect meetbaar is, zijn de resultaten waardevol voor opname in het meetnet nachtvlinders, en biedt het ons de nodige data om onze expertise verder uit te breiden.

Benieuwd naar de resultaten?

Wanneer de resultaten bekend zijn zullen we deze op de website delen en ook meer vertellen over het project waarvoor dit onderzoek heeft plaatsgevonden. Houd onze website en social media in de gaten!